ایران و چالش های اقلیم و محیطی آن

جمعیت ایران براساس سرشماری عمومی در سال 1365 حدود 49 میلیون نفر بود. در سال 1375 به 60 و در 1385 به 70 و سال 1395 به 79 میلیون نفر رسید. جمعیت در سال 1401 حدود 85 میلیون نفر برآورد می‌شود. از 1365 تا 1401 حدود 36 میلیون نفر به جمعیت ایران افزوده شده است. به زبان دیگر جمعیت با سن کمتر از 36 سال ایران حدود 36 میلیون نفر هستند. بر پایه هرم جمعیتی آنطور که در سال 1399 برآورد شده است، در حال حاضر بیشترین تراکم در هرم جمعیتی به سنین 26 تا 36 ساله مربوط می‌شود.

جمعیت بین 20 تا 36 ساله (متولدین 1381 تا 1365) حدود 17 میلیون نفر است. از این جمعیت حدود 4.95 میلیون نفر ( تقریبا 5 میلیون نفر، حدود 29 درصد) بیکار هستند. طی سال‌های 1381 تا 1401 حدود 19 میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه شده است. (تازه متولد شده‌ها تا سن بیست سالگی).

در سال‌های 1375 تا 1375 حدود 4 میلیون و در بازه 1385 تا 1395 حدود 10 میلیون نفر، و از 1396 تا 1401 حدود 4 میلیون نفر به جمعیت تحصیل کرده (با یکی از مدارک دانشگاهی) کشور افزوده شده است. بنابراین طی 26 سال اخیر حدود 18 میلیون نفر جوان از یکی از مدارس آموزش عالی ایران یک مدرک دانشگاهی دریافت کرده‌اند.

توسعه استفاده از تلفن همراه و موبایل از حدود سال 1375 و استفاده همگانی از اینترنت و اینترنت همراه به تدریج از حدود سال 1380 در ایران اتفاق افتاده است.

بیشتر بهره‌برداران از وسایل ارتباطی جدید و مدرن همین جوانان با سن کمتر از 40 سال هستند (حدود 45 میلیون از کل 85 میلیون نفر جمعیت کشور در 1401، 53 درصد از کل جمعیت). از حدود سال 1400 به بعد بیشتر جمعیت ایران متولدان بعد از انقلاب هستند. جمعیت با سن بین 20 تا 40 سال کشور حدود 26 میلیون نفر و جمعیت 20 تا سی ساله حدود 12 میلیون نفر تخمین زده می‌شوند.

در خواست‌ها و باورهای این جمعیت جوان از طریق رسانه‌هایی متفاوت – و اکثرا در جریان آموزش غیررسمی - با جمعیت با سنین بیش از 40 ساله کشور شکل گرفته و همچنان شکل می‌گیرد. انتظارات این جمعیت و توقعاتشان و نحوه اقناع آنها نیز طبیعتا متفاوت است.

در طی سال‌های 1377 تا 1401، حدودا 25 میلیون نفر ایرانی دست به مهاجرت داخل سرزمینی زده‌اند که حدود 70% از آنها  از روستا به شهرها مهاجرت کرده‌اند. در همین بازه زمانی، شدیدترین خشکسالی‌ها در ایران در طی 50 ساله اخیر تجربه شده است. خشک شدن بیشتر دریاچه‌های داخلی و همچنین افت شدید سطح آب زیرزمینی در ایران نیز مربوط به همین بازه زمانی است. نارضایتی‌های جمعیتی در شهرهایی که مبدا یا مقصد پروژه‌های انتقال آب هستند در همین محدوده زمانی گزارش شده است. به عبارت دیگر، با جمعیتی جدید در شهرها و شهرهای جدید مواجه هستیم که حدود 18 میلیون نفر از آنها در همین 26 سال اخیر در شهرها یا حاشیه آنها مستقر شده‌اند. حدود 12 میلیون نفر حاشیه‌نشین در ایران تخمین زده می‌شود که تقریبا 10 میلیون از آنها مستقیما با مشکلات مربوط به بحران آب مواجهند.

چنانچه چالش‌های جامعه ایران با تمام تنوع آن شناخته و به رسمیت شناخته نشود، چالش‌های آینده پیچیده‌تر و سخت تر از چالش‌های امروز خواهند بود.