خانه علاج برای دوران نقاهت استادان کشور احداث می‌شود

به گزارش روابط عمومی و اطلاع‌رسانی فرهنگستان علوم،   آیت الله دکتر سیدمصطفی محقق داماد رئیس گروه علوم اسلامی فرهنگستان علوم در گفتگویی افزود: خانه علاج در بخشی از باغ موقوفه ۱۰ هکتاری دکتر منوچهر ستوده در منطقه کلارآباد استان مازندران ایجاد می شود تا استادان برجسته کشور وقتی از بیمارستان ترخیص می شوند تا زمان بهبودی کامل در آن مرکز استراحت کنند و پزشک به وضعیت آنان رسیدگی کند.

وی یادآور شد: ایجاد «خانه علاج» در اجرای یک ماده از موقوفه دکتر افشار صورت می گیرد که از آن به عنوان «بهبودستان» در وقفنامه یادشده است.

محقق داماد گفت: منظور از «بهبودستان» یا همان «خانه علاج»، بیمارستان یا خانه سالمندان نیست بلکه جایی برای اساتید شناخته شده است که وقتی از بیمارستان ترخیص می شوند و هنوز نمی توانند در خانه زندگی کنند، در آنجا استراحت کنند و پزشکان به آنها برسند.

رییس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار خاطرنشان کرد: ساخت «خانه علاج» آخرین مورد موقوفات از وقفنامه های پنجگانه ایشان است که تاکنون اجرایی نشده است.

وی این وقفنامه ها را شامل چاپ کتاب هایی در سه حوزه «ادبیات فارسی»، «جغرافیای ایران» و «تاریخ ایران»، اهدای جایزه سالانه به یکی از بهترین کسانی که در مورد ایران شناسی کار و تحقیق می کنند و ایجاد «بهبودستان» برای اساتید شناخته شده بیان کرد.

آیت الله محقق داماد گفت: دکتر «منوچهر ستوده» ایرانشناس و جغرافیدان برجسته، یک باغ ۱۰ هکتاری در استان مازندران را بطور یکجا به بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار وقف کرده اند که حدود چهار هکتار آن زمین زراعی است و جای بسیار خوبی برای ایجاد «خانه علاج» به نظر می رسد. وی که در حال حاضر ۸۰ ساله است، افزود: امیدوارم تا زنده هستم توفیق بیابم این کار را انجام دهم.

رییس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار در بخش دیگری از این گفتگو، از اهدای جایزه امسال این بنیاد به « بو اوتاس»  Bo Utas ایرانشناس و استاد دانشگاه اوپسالای سوئد به پاس ۶۰ سال مطالعه و تحقیق در زمینه ایران شناسی و خدمت به زبان فارسی خبر داد.

وی گفت: در وقفنامه دکتر افشار فقط به اهدای جایزه در هر سال به یک نفر از بهترین کسانی که در مورد ایران شناسی کار و تحقیق کرده اند، اعم از ایرانی و خارجی تاکید شده ولی ما سنتی را بنا نهاده ایم که بر اساس آن، یک سال به یک نفر ایرانی و یک سال به یک نفر خارجی این جایزه را بدهیم.

محقق داماد افزود: تاکنون ۳۰ جایزه سالانه بنیاد موقوفات دکتر افشار  به همین ترتیب اهدا شده و جایزه آن نیز یک قالیچه هنری ابریشمی دستباف ایرانی است که در مرکز آن، نام و آرم موقوفه و نام شخصی که جایزه را دریافت می کند، قید می شود.

این فیلسوف و مجتهد برجسته ایرانی تصریح کرد: پروفسور اوتاس که شهریورماه امسال طی مراسمی این جایزه را دریافت کرد، کارهای عجیب و شگفت آوری در مورد ایران کرده و در مورد تاریخ ادبیات ایران، لغتنامه فارسی، ترجمه شاهنامه فردوسی به زبان سوئدی، معرفی مولانا، سعدی و حافظ و حتی شاعران معاصر ایران نظیر فروغ فرخزاد و فریدون مشیری آثار ارزشمندی به چاپ رسانده است، به گونه ای که هرگز با ادبیات ایران دچار فاصله نشده است.

وی گفت: این شخصیت کم نظیر که اکنون ۹۴ سال دارد، به دلیل کهولت سن و مشکلات سفر نتوانست برای دریافت جایزه به ایران بیاید اما به صورت آنلاین و به زبان فارسی برای شرکت کنندگان به زیبایی سخنرانی کرد و همه آن را شنیدند و استفاده کردند.

محقق داماد همچنین به معرفی ساختار بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار که در سال ۱۳۳۷ تاسیس شده است، پرداخت و اظهارداشت: در وقفنامه، یک شورای تولیت منظور شده که متشکل از چند شخصیت حقوقی و چند نفر شخصیت حقیقی است. اشخاص حقوقی شامل رییس مجلس شورا، رییس دیوان عالی کشور و وزیر فرهنگ هستند که در حال حاضر، وزیر آموزش و پرورش و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جای وزیر فرهنگ را پر کرده اند. همه این مسئولان بطور مرتب در نشست های شورا شرکت می کنند و اگر هم روزی نتوانند حضور یابند، معاونان خود را به جلسه می فرستند.

وی افزود: چند نفر شخصیت حقیقی نیز در شورای تولیت بنیاد پیش بینی شده که دو نفر از آنها، اساتید شناخته شده کشور به انتخاب دانشگاه تهران هستند. در حال حاضر، من و خانم ژاله آموزگار انتخاب شده ایم و من، مدت ۳۰ سال است که با معرفی دانشگاه، به عنوان رییس شورای تولیت بنیاد فعالیت می کنم.

این استاد برجسته حوزه و دانشگاه تصریح کرد: الحمدلله، این موقوفه به گونه ای خوشنام در جامعه منعکس شده است که برای ترویج اهداف آن، افراد زیادی اموال شان را به آن اختصاص داده اند که یکی از آنها، دکتر منوچهر ستوده چهره ماندگار علمی کشور و عضو شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی است که سال ۱۳۹۵ درگذشت.

رییس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار در بخش دیگری از این مصاحبه، از برگزاری مراسم بزرگداشت یکصدمین سال تولد «ایرج افشار» ایرانشناس، نسخه پژوه و پدر کتابشناسی ایران در هفته جاری خبر داد.

آیت الله محقق داماد گفت: شانزدهم مهر مصادف با یکصدمین سال تولد ایرج افشار است. او پسر واقف «محمود افشار» و نمونه و نادره ای بی همتا در میان پژوهشگران و ایران شناسان است که از ارث پدر حتی یک ریال برداشت نکرد و تمام زندگی و عمر خود را به دنبال ترویج اهداف موقوفه و بقای آن بود.

وی افزود: ایرج افشار کارها و پژوهش های بسیاری در حوزه ایرانشناسی و نسخه پژوهی کرد، به گونه ای که می توان گفت هیچ کتابخانه خطی در دنیا نیست که ایشان به آنجا نرفته و آن را ندیده باشد.

دکتر محقق داماد خاطرنشان کرد: مراسم بزرگداشت ایرج افشار ساعت ۱۷ چهارشنبه ۱۶ مهرماه درباغ موقوفات برگزار خواهد شد و شماری از بزرگان و شخصیت ها به حضور در آن دعوت شده اند.

ایرج افشار پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی، ایران ‌شناس، کتاب‌شناس، نسخه ‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه شانزدهم مهر ۱۳۰۴ متولد شد وهجدهم اسفند ۱۳۸۹ درگذشت.

 

آیت الله سیدمصطفی محقق داماد در پاسخ به پرسش درباره تازه ترین آثار خود، از انتشار چهل و هفتمین کتاب خویش با عنوان «نظریه عمومی منع سوءاستفاده از حق در حقوق اسلامی» خبر داد.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در این کتاب، نظریه و قاعده «لاضرر» و «لاضرار» را به دو بخش تقسیم کرده ام و در آن، لاضرار را با قاعده منع سوءاستفاده از حق که در دنیای حقوق معاصر مطرح است، مقایسه نموده ام.

وی افزود: در کتاب مذکور، بر پایه اندیشه اسلامی، بسیاری از احکامی را که می شود با استناد به این قاعده فقهی، فتواهای دیگری برای آن داد، مورد بحث قرار داده ام.

این مجتهد شناخته شده با بیان اینکه کتاب «نظریه عمومی منع سوءاستفاده از حق در حقوق اسلامی» به ویژه در حوزه حقوق خانواده اثرگذاری بالایی دارد، به یک نمونه اشاره کرد و گفت: در این کتاب، مثلا در جاهایی که زوج از حق طلاق سوءاستفاده می کند، طلاق نمی دهد و زوجه را آزار و ایذاء می کند، بطور مفصل بحث کرده ام. 

آیت الله محقق داماد با اعتراف به اینکه قریب به اتفاق ۴۷ کتابی که تاکنون منتشر کرده، آثاری تخصصی در حوزه فقه، اصول و فلسفه اسلامی بوده، از  انتشار دو کتاب جدید نیز برای عموم مردم در آینده نزدیک خبر داد. وی این کتاب ها را که در حال آماده شدن برای چاپ است، «شرح وصیت علامه حلی به فرزندش، فخرالمحققین» در قالب ۵۰۰ صفحه  و «شرح زیارت امین الله» معرفی کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه توضیح داد:  زمانی که پدرم، مرحوم سیدمحمد محقق داماد فوت کرده بود و به دلیل موضعگیری ایشان علیه رژیم شاه، متولی وقت آستانه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام اجازه دفن پیکر ایشان را در مسجد بالاسر نداد، آماده می شدیم تا ایشان را در یکی از بقعه های اطراف زیرساعت صحن بزرگ دفن کنیم. وقتی داشتند قبر را می کندند، دایی و استاد ما، مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری یزدی به من و برادرم اشاره کردند که در اتاق کناری نزد ایشان برویم.

وی افزود: در آنجا، ایشان به نقل از وصیت علامه حلی به پسرشان، نصیحتی به ما کردند و من از همانجا که اولین بار بود این وصیتنامه را می شنیدم، احساس کردم که شرح مفصلی را لازم دارد.

آیت الله محقق داماد ادامه داد: علامه حلی در این وصیتنامه به پسرش می گوید: «بعد از مرگ من، در جلسات خیلی پدرم، پدرم نکن.»  مرحوم دایی ما نیز همین مطلب را به ما گفتند.

این نویسنده و مجتهد شناخته شده تصریح کرد: مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری –دایی و استاد ما در درس اصول- عادت داشت درس را می نوشت و بعد آن را در کلاس می گفت. ایشان تعریف می کرد یک روز که داشتم درس را آماده می کردم، نوشتم: «قال والدی المرحوم» (پدر مرحومم گفت) اما یک مرتبه به خودم آمدم، گفتم این جمله یک خبری است. تو از کجا می دانی که ایشان مورد رحمت خدا قرار گرفته است؟! نکند تو داری دروغ می نویسی؟! به همین دلیل، آن عبارت را خط زدم و در یک جمله دعایی نوشتم:« قال والدی رحمه الله» (پدرم که خدا او را رحمت کند، گفت). شب خواب دیدم که مرحوم پدرم دارد انگشتان مرا می بوسد. فهمیدم از این کار خوشش آمده است.

آیت الله محقق داماد در توضیح کتاب شرح وصیت علامه حلی اظهارداشت: در مقدمه این کتاب چند فصل شامل وصیت و انواع آن را مورد بحث قرار داده و نمونه ای از وصیت های فلاسفه بزرگ مثل افلاطون و ارسطو، وصیتنامه های سیاستمداران بزرگ و شعرای بزرگ مثل نظامی گنجوی را آورده ام.

وی افزود: وصیتنامه علامه حلی را نیز به ۲۲ بخش تقسیم کرده و برای هر قطعه، شرح مفصلی نوشته ام. 

آیت الله محقق داماد، کتاب شرح زیارت امین الله را نیز دومین کتاب عمومی خود معرفی کرد که انگیزه نگارش آن، پس از سخنرانی ایشان برای طلاب و دانشجویان دانشگاه علوم رضوی در مشهد در ایام شیوع کرونا ایجاد شده و کتاب، اهمیت و معنای این زیارت را از ابعاد و زوایای گوناگون شرح می دهد.

آیت الله دکتر سیدمصطفی محقق داماد، فرزند آیت الله سیدمحمد داماد، سال ۱۳۲۴ در شهر مقدس قم دیده به جهان گشوده و علاوه بر تحصیل نزد استادان بزرگ حوزه علمیه این شهر، در رشته حقوق و فلسفه اسلامی در دانشگاه تهران در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تحصیل کرده و مدرک دکترای خود را در رشته حقوق از دانشگاه لوون بروکسل پایتخت بلژیک گرفته است.

ایشان در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی به درجه اجتهاد نایل شده و علاوه بر تدریس در حوزه و دانشگاه، تاکنون ۴۷ کتاب در زمینه فقه، اصول و فلسفه اسلامی به رشته تحریر درآورده است.

 

دایره‌المعارف‌ بزرگ‌اسلامی از ۱۳۶۳ تاکنون، استاد حقوق دانشگاههای مختلف از جمله دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علوم رضوی و دانشگاه شهید مطهری، رئیس‌گروه‌ علوم‌ و معارف‌ اسلامی فرهنگستان‌ علوم‌ ایران‌ از سال ۱۳۷۰ و رییس شورای تولیت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار از جمله سوابق علمی آیت الله سیدمصطفی محقق داماد است.

ایشان از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۳ به مدت ۱۳ سال ریاست سازمان بازرسی کل کشور ر ابر عهده داشت.ایشان درهمین سال جاری جایزه ونشان درجه یک علامه طباطبایی را کسب کرد .